อิหม่ามอัน-นะวาวีย์ (ร.ฮ.) ได้กล่าวไว้ในหนังสือริยาฎุศศอลิฮีน บทที่ 261 ว่าด้วยการอธิบายถึงสิ่งที่อนุญาตให้โกหกได้ : จงรู้เถิดว่า แท้จริงการโกหกนั้น ถึงแม้ว่าหลักเดิมของมันเป็นสิ่งต้องห้าม ก็อนุญาตให้โกหกได้ในบางกรณีโดยมีบรรดาเงื่อนไข ซึ่งข้าพเจ้าได้ให้ความกระจ่างเอาไว้ในตำราอัล-อัซก๊ารฺ
กล่าวโดยสรุปคือ คำพูดนั้นเป็นสื่อที่นำไปสู่เป้าหมายต่างๆ ดังนั้นทุกๆ เป้าหมายที่ได้รับการสรรเสริญซึ่งสามารถในการทำให้เป้าหมายนั้นเกิดขึ้นได้ โดยไม่มีการโกหก ก็ถือว่าเป็นที่ต้องห้ามในการโกหกในเรื่องนั้นและถ้าหากไม่สามารถทำให้มัน เกิดขึ้นได้นอกเสียจากด้วยการโกหก ก็อนุญาตให้โกหกได้ หลังจากนั้นก็ต้องพิจารณาว่า หากการทำให้เป้าหมายนั้นเกิดขึ้นเป็นสิ่งที่ถูกอนุญาตการโกหกก็เป็นสิ่งที่ ถูกอนุญาต และถ้าหากว่ามันเป็นสิ่งจำเป็น การโกหกนั้นก็เป็นสิ่งจำเป็น
ฉะนั้นเมื่อมีมุสลิมคนหนึ่งหลบซ่อนจากผู้ที่อธรรมซึ่งหมายเอาชีวิตมุสลิมผู้ นั้น หรือเอาทรัพย์สินของมุสลิมผู้นั้น แล้วเขาก็ซ่อนทรัพย์สินเอาไว้ และมีคนหนึ่งถูกถามถึงมุสลิมผู้นั้น หรือทรัพย์สินของเขา ก็จำเป็นต้องโกหกเพื่อปิดบังเขาผู้นั้นหรือซ่อนมันเอาไว้ ในทำนองเดียวกัน หากว่าเขามีของฝาก แล้วคนที่อธรรมประสงค์จะเอาของฝากนั้น ก็จำเป็นต้องโกหกด้วยการซ่อนมันเอาไว้ ที่ดีที่สุดในการเผื่อเอาไว้ในเรื่องนี้ ทั้งหมดคือให้ใช้สำนวนอัตเตารียะฮฺ กล่าวคือผู้นั้นมุ่งหมายด้วยถ้อยคำของตน ซึ่งเป้าหมายที่ถูกต้องโดยไม่เป็นการโกหกสำหรับตัวเขา ถึงแม้ว่าจะเป็นคำโกหกตามลักษณะรูปคำที่โกหกและสำหรับสิ่งที่ผู้ถูกสนทนา ด้วยเข้าใจ และถ้าสมมติว่าเขาละทิ้งการใช้สำนวนอัตเตารียะฮฺ (สองง่ามสองแง่) แล้วใช้สำนวนโกหกโดยตรงก็ถือว่าไม่เป็นสิ่งต้องห้ามในกรณีนี้
บรรดานักปราชญ์ได้อาศัยหลักฐานที่อนุญาตให้โกหกได้ในกรณีนี้ด้วยหะดีษของ ท่านหญิงอุมมุกุลซูม (ร.ฎ.) ว่า นางได้ยินท่านนบี (ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม) กล่าวว่า :
لَيْسَ الكَذَّابُ الَّذىْ يُصْلِحُ بَيْنَ النَّاسِ ، فَيَنمى خيرًا أويَقُولُ خيرًا
“ย่อมมิใช่ผู้โกหก บุคคลซึ่งประนีประนอมระหว่างผู้คนให้ดีกัน แล้วเขาก็บอกสิ่งที่ดีหรือพูดสิ่งที่ดี” (รายงานพ้องกันโดยบุคอรี-มุสลิม)
อิหม่ามมุสลิมได้รายงานเพิ่มเติมในริวายะฮฺหนึ่งว่า : อุมมุกุลซูม กล่าวว่า : “ฉันไม่เคยได้ยินว่าท่านนบี (ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม) ผ่อนปรนในสิ่งใดจากสิ่งที่ผู้คนพูดกันนอกเสียจากใน 3 เรื่อง หมายถึง การทำสงคราม, การสมานฉันท์ระหว่างผู้คน และการพูดของสามีกับภรรยาของตน และการพูดของภรรยากับสามีของนาง” (ริยาฎุศศอลิฮีน 539-540)
ที่มา : http://www.alisuasaming.com/index.php/webbord/27----/1131
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น